Faalangst is een alomtegenwoordig monster dat veel kinderen en jongeren in zijn greep houdt. Het manifesteert zich in verschillende vormen en kan een verwoestende invloed hebben op hun veerkracht en schoolprestaties. In dit artikel onderzoek ik de invloed van het faalangstmonster op kinderen en jongeren en bespreek ik de concrete gevolgen voor hun schoolprestaties. Daarnaast geef ik je vijf waardevolle tips voor volwassenen om kinderen en jongeren te helpen hun veerkracht te vergroten.
Het Faalangstmonster en zijn hardnekkige greep
Faalangst is een diepgewortelde angst voor het falen in situaties waarin prestaties worden verwacht. Het is de angst voor de beoordeling die iemand anders zal geven. “Ben ik wel goed genoeg?” vragen kinderen met faalangst zich vaak af. Dit kan zich manifesteren in verschillende vormen, zoals cognitieve faalangst (angst voor slechte resultaten), sociale faalangst (angst voor negatieve beoordeling door anderen), en motorische faalangst (angst voor het verliezen van fysieke controle).
Veerkracht is het vermogen van een kind of jongere om met stress, tegenslagen en uitdagingen om te gaan en zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Het gaat niet alleen om het vermogen om moeilijkheden te overwinnen, maar ook om sterker en wijzer uit deze ervaringen te komen. Veerkrachtige kinderen en jongeren zijn in staat om tegenslagen te accepteren, problemen op te lossen en zich aan te passen aan nieuwe situaties zonder hun geestelijke gezondheid en welzijn in gevaar te brengen.
Het faalangstmonster kan echter aanzienlijke schade aanrichten aan de veerkracht van kinderen en jongeren. Het creëert een vicieuze cyclus waarin angst voor falen hen belemmert om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Dit kan resulteren in verminderd zelfvertrouwen, stress, en het vermijden van kansen om te groeien en te leren. Als gevolg daarvan kunnen ze moeite hebben om veerkrachtige vaardigheden te ontwikkelen, zoals het vermogen om met stress om te gaan en problemen effectief op te lossen. Het faalangstmonster beperkt hun vermogen om tegenslagen te accepteren en sterker uit deze ervaringen te komen, waardoor hun veerkracht verder wordt aangetast. Het is daarom van cruciaal belang om dit monster te verslaan en kinderen en jongeren te helpen bij het opbouwen van veerkrachtige mentale en emotionele fundamenten voor een succesvolle toekomst.
Concrete gevolgen voor schoolprestaties
De aanwezigheid van een Faalangstmonster heeft wel degelijk impact op onder meer de schoolprestaties van de kinderen en jongeren. De onderstaande gevolgen zijn niet per sé een en/en verhaal. Elk kind is uniek en zo is het Faalangstmonster dat ook.
Terugtrekking en vermijdingsgedrag: Kinderen en jongeren met faalangst kunnen situaties vermijden waarin ze denken te kunnen falen. Dit kan leiden tot een gebrek aan deelname aan klasdiscussies, het overslaan van toetsen en het vermijden van nieuwe uitdagingen. Dit beïnvloedt direct hun leerproces en hun vermogen om nieuwe vaardigheden te verwerven.
Lagere prestaties: Faalangst kan resulteren in lagere schoolse prestaties. Omdat angst hun denkvermogen beïnvloedt, kunnen kinderen en jongeren moeite hebben om zich te concentreren en informatie op te nemen tijdens de les of bij toetsen of examens. Dit kan leiden tot lagere cijfers en een negatieve spiraal van zelftwijfel.
Gebrek aan zelfvertrouwen: Het Faalangstmonster kan het zelfvertrouwen van kinderen en jongeren ernstig aantasten. Ze beginnen te geloven dat ze niet in staat zijn om te slagen, ongeacht hun inspanningen. Dit gebrek aan zelfvertrouwen kan ook invloed hebben op andere aspecten van hun leven, zoals sociale relaties.
Perfectionisme: Sommige kinderen ontwikkelen perfectionistische neigingen als gevolg van faalangst. Ze streven naar onrealistische perfectie en zijn bang voor elke vorm van fouten. Dit kan hen belemmeren om nieuwe uitdagingen aan te gaan en te leren van hun fouten.
Angstgerelateerde fysieke en emotionele klachten: Faalangst kan fysieke symptomen veroorzaken, zoals buikpijn, hoofdpijn en slaapproblemen. Bovendien kan de voortdurende stress en angst leiden tot emotionele gezondheidsproblemen zoals depressie en angststoornissen.
Vijf Tips om de veerkracht van kinderen en jongeren met faalangst te vergroten
TIP 1: Creëer een ondersteunende omgeving.
Het is van vitaal belang dat volwassenen, inclusief ouders en leraren, een ondersteunende en begripvolle omgeving creëren. Moedig open communicatie aan en benadruk dat fouten maken een normaal en essentieel onderdeel is van het leerproces.
TIP 2: Help bij het ontwikkelen van positieve zelfspraak.
Leer kinderen en jongeren positieve zelfspraak en affirmaties te gebruiken om negatieve gedachten te bestrijden. Moedig hen aan om positieve uitspraken zoals "Ik probeer het proberen" en "Ik vertrouw op mezelf" te herhalen.
TIP 3: Leer stressbeheersingstechnieken aan
Leer kinderen technieken om met stress om te gaan, zoals ademhalingsoefeningen, meditatie en mindfulness. Deze technieken kunnen hen helpen om rustiger te blijven in stressvolle situaties.
TIP 4: Stel realistische doelen
Help kinderen en jongeren bij het stellen van realistische doelen en verwachtingen. Leer hen dat niemand perfect is en dat het normaal is om af en toe te falen.
TIP 5: Moedig stapsgewijze vooruitgang aan
Erken en beloon elke kleine stap voorwaarts. Dit kan het vertrouwen vergroten en hen aanmoedigen om door te zetten, zelfs als ze tegen obstakels aanlopen.
Het faalangstmonster is een serieuze bedreiging voor de veerkracht en schoolprestaties van kinderen en jongeren. Het kan hen belemmeren in het bereiken van hun volledige potentieel en hun welzijn aantasten. Door een ondersteunende omgeving te creëren, positieve zelfspraak te bevorderen, stressbeheersingstechnieken aan te leren, realistische doelen te stellen en stapsgewijze vooruitgang te moedigen, kunnen volwassenen een cruciale rol spelen bij het helpen van kinderen en jongeren om hun veerkracht te vergroten en het faalangstmonster te verslaan.